عوارض مشروبات الکلی و تاثیرات منفی آن

امروزه یکی از مشکلات جامعه به‌خصوص جوانان، استفاده از انواع مشروبات الکلی بدون توجه به عوارض مشروبات الکلی است. متأسفانه بعضا مشاهده می‌شود که اشخاص نه‌تنها عوارض مشروبات الکلی را نادیده می‌گیرند، بلکه مزایای درمانی نیز برای آن قائل هستند. عوارض مصرف الکل، دارای ابعاد مختلف جسمی و روانی بوده و تأثیر بسزایی بر زندگی فردی و اجتماعی شخص خواهد داشت. از همین رو، لازم دانستیم تا طی این نوشته به بررسی عوارض مشروبات الکلی از جنبه‌های گوناگون بپردازیم.

عوارض الکل بر جسم

در ابتدا به سراغ عوارض سوئی که مصرف مشروبات الکلی بر جسم می‌گذارد می‌رویم، چرا که این آسیب‌ها در بسیاری از مواقع غیر قابل جبران بوده و در دراز مدت منجر به بروز آسیب‌های جدی برای فرد مصرف‌کننده خواهد شد.

• عوارض مشروبات الکلی بر کبد:

مشکلات کبدی یکی از رایج‌ترین مشکلات جسمی برای مصرف کنندگان الکل است. حدود 20 تا 30 درصد کسانی که مصرف بیش از حد و دائم مشروبات الکلی دارند به سیروز کبدی یا زخم کبد مبتلا می‌شوند. سیروز کبدی یا همان زخم کبد زنگ خطری جدی برای فرد مصرف کننده بوده و حتی در مواردی احتیاج به پیوند کبد خواهد بود.
نکته مهم این است که فرد مبتلا به سیروز کبدی به هیچ وجه نباید به سراغ مصرف مجدد الکل برود چراکه این کار منتهی به مرگ وی خواهد شد، اما در صورت قطع کامل مصرف، این بیماری تا حدودی قابل کنترل بوده و دارای روش‌هایی برای درمان است. نکته مهم دیگر آنکه در صورت مبتلا بودن به بیماری هپاتیت سی، مصرف الکل به شدت بر احتمال بروز سرطان کبد می‌افزاید.

• تأثیر منفی الکل بر سیستم عصبی بدن:

در ادامه اشاره بر عوارض مشروبات الکلی بر جسم انسان به سراغ تأثیر سوء آن بر سیستم عصبی بدن یا همان عوارض الکل بر مغز می‎‌رویم. با توجه به یافته‌های علمی مصرف الکل منجر به ایجاد اختلال و آشفتگی در سیستم عصبی بدن شده و از جوانب گوناگون همچون حافظه، قدرت تفکر، قدرت یادگیری، تمرکز و … بر آن تأثیر می‌گذارد.

الکل ضمن ازبین‌بردن سلول‌های عصبی که هیچ‌گاه قادر به تولید مجدد نیستند، منجر به تضعیف عملکرد مغز و کاهش مهارت‌های ذکر شده خواهد شد. ضمن مصرف بی‌رویه الکل، مرکز کنترل اشتها و تشنگی در بخش هیپوتالاموس مغز شروع به ارسال پیام‌هایی نادرست در مورد تشنگی و گرسنگی می‌کند. این اتفاق منجر به عدم تأمین مواد مورد نیاز بدن و در نتیجه آسیب به آن خواهد شد.

• تأثیر منفی مشروبات الکلی در ورزش و بدن‌سازی:

قدرت جسمانی به طور کلی نیروی محرکه یک ورزشکار سلامت عضلات و تمامی ارگان‌های بدن است. مصرف بی‌رویه و دائم الکل منجر به آن می‌شود که رشد عضلات و سنتز پروتئین متوقف شده و عضلات بدن حتی تضعیف شوند. مورد دیگر آن که الکل بدن را دچار کم آبی می‌کند که این به آن دلیل است که الکل یک ماده به شدت ادرار آور بوده و منجر به کم آبی بدن خواهد شد.

از طرفی، کم آبی منجر به کاهش چربی سوزی و نیز افزایش بیشتر گرفتگی و آسیب به عضلات خواهد شد. هورمون HGH که وظیفه ساخت و ترمیم عضلات را بر عهده دارد به هنگام خواب و استراحت بدن شروع به فعالیت می‌نماید؛ حال اینکه مصرف الکل ضمن ایجاد آشفتگی در تایم خواب منجر به اختلال در وظیفه هورمون HGH و ساخت و ترمیم عضلات می‌شود. در آخر باید گفت که عوارض مشروبات الکلی کاملاً در تناقض با ورزش و زیبایی اندام است چراکه منجر به افزایش درصد چربی بدن و کاهش بافت‌های عضلانی خواهد شد.

• تأثیر الکل بر سیستم ایمنی بدن:

تحقیقات انجام شده در این زمینه حاکی از آن است که حتی نوشیدن یک لیوان از مایعات حاوی الکل، منجر به تضعیف سیستم ایمنی بدن به مدت 24 ساعت خواهد شد و به همین دلیل عملکرد سیستم ایمنی بدن به منظور کشف و مقابله با عفونت کاهش چشم‌گیری خواهد داشت. از طرفی در این روز‌ها که همه‌گیری ویروس کرونا تبدیل به یک تهدید جانی جدی شده است، عملکرد قوی و به موقع سیستم ایمنی بدن بیش از بیش اهمیت داشته و در نتیجه، باید عدم استفاده از نوشیدنی‌های الکلی را جدی گرفت.

یافته‌های پزشکی و مشاهدات عینی نمایانگر آن است که در صورت استفاده طولانی مدت از الکل، فرد مصرف کنده دچار عفونت‌هایی می‌شود که تنها در این قبیل افراد مشاهده شده و در افراد عادی امکان رخداد آن بسیار کمتر است. حتی لازم به ذکر است که یکی از فواید بارز ترک اعتیاد الکل، تقویت سیستم ایمنی بدن است که فرد مصرف کننده خود به خوبی این تغییر را احساس می‌نماید.

بیماری‌های ناشی از مصرف الکل

تا به اینجا تنها به عوارض مشروبات الکلی بر روی بدن صحبت شد اما در ادامه به بحث پیرامون بیماری‌‍‌هایی که فرد مصرف کننده الکل، مستعد دچار شدن به آن‌هاست صحبت کنیم و همچنین بگوییم در صورت داشتن چه بیماری‌هایی، مصرف الکل منجر به تشدید آن‌ها خواهد شد.

• تأثیر مصرف الکل بر قند خون و بیماری دیابت:

در بدن انسان کبد مسئول تولید گلیکوژن است. گلیکوژن در بدن ذخیره شده و به هنگامی که مقدار قند خون کاهش یابد به ذرات کوچک‌تری تقسیم شده و از کاهش شدید قند خون جلوگیری می‌نماید. حال اینکه مصرف الکل منجر به جلوگیری از تولید گلیکوژن توسط کبد شده و در نتیجه این امر منجر به ایجاد هایپوگلایسمی و یا همان دیابت می‌شود. حال اینکه در این قبیل شرایط به بیمار گلوکاگون تزریق می‌شود تا از حالت کما و یا مرگ بیمار جلوگیری کنند، اما متأسفانه الکل از تأثیر گلوکاگون نیز جلوگیری می‌نماید. لازم به ذکر است که عوارض الکل بر روی دیابت به هنگام استفاده از آن با معده خالی تا چند برابر افزایش می‌یابد.

• مصرف الکل و بیماری همورئید:

در ادامه اشاره به عوارض مشروبات الکلی به سراغ تأثیر آن بر روی بیماری همورئید یا همان بواسیر می‌رویم. شاید در نگاه اول این‌گونه به نظر برسد که چه ربطی بین مصرف الکل و بروز بیماری همورئید می‌تواند وجود داشته باشد. اما واقعیت امر اینجاست که مصرف الکل با توجه به تأثیرات سوئی که بر عملکرد کبد و سیستم گوارشی بدن دارد، منجر به ایجاد اختلال در سیستم عملکرد این دو ارگان بدن شده و در نتیجه منجر به ابتلای فرد به بیماری بواسیر می‌شود.

• ارتباط مستقیم مصرف الکل و بیماری‌های قلبی:

طبق مطالعات و تحقیقات صورت گرفته در این زمینه افرادی که در طول روز بیش از دو Drinks در الکل مصرف کرده‌اند نسبت به همجنسان هم‌سن خود، دو برابر بیشتر مستعد ابتلا به بیماری فشار خون بالا هستند. مکانیسم افزایش فشار خون توسط الکل تا کنون کشف نشده است اما خوشبختانه فشار خون ناشی از مصرف الکل ضمن قطع مصرف آن بر طرف خواهد شد.
در کنار فشار خون بالا، مصرف بی‌رویه الکل منجر به نارسایی‌های قلبی و عروقی شده و نیز خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی نظیر، آریتمی قلبی، بیماری عروق کرونر، متابولیسم لیپید را افزایش می‌دهد. همچنین مصرف مشروبات الکلی منجر به افزایش سطح چربی بد خون شده و به همین دلیل عمل اکسیژن رسانی به قلب را دچار اختلال نموده و در نتیجه می‌تواند منجر به بروز حملات شدید قلبی شود.

عوارض الکل بر روح و روان و مغز

همان‌طور که در ابتدای بحث به آن اشاره شد عوارض مشروبات الکلی به صورت چندجانبه بوده و دارای گستره اثرگذاری وسیعی است. در ادامه نوشته تمرکز را بروی ارائه مطالبی پیرامون تأثیر الکل بر روح و روان و تأثیر الکل بر خلق و خو گذاشته و این پدیده را از این نقطه نظر بررسی می‌کنیم.

• تأثیر الکل بر افسردگی:

تمامی آمار و ارقام موجود نمایانگر آن است که اگرچه الکل ضمن ایجاد سرخوشی و آرامش لحظه‌ای منجر به فراموشی غم و رنج‌ها می‌شود، اما در طولانی مدت خود تبدیل به عامل اصلی رکود و افسردگی فرد شده و تبعات بسیار ناخوشایندی را از نظر روحی و روانی در پی خواهد داشت.

همچنین اشاره به این نکته ضروری است که ضمن ادامه مصرف الکل و تشدید غم‌ها و افسردگی، الکل خود منجر به قوت هرچه بیشتر درد‌های عاطفی شده و احتمال ارتکاب به خودکشی را تا چندین برابر افزایش می‌دهد.

بیشتر بخوانید: درمان افسردگی پس از ترک اعتیاد با چه روش هایی امکان پذیر است؟

• الکل و فعالیت‌های شیمیایی مغز:

یکی از مخرب‌ترین عوارض مشروبات الکلی که غیر قابل بازگشت است، تخریب ساختار سلول‌های عصبی است که گاهی اوقات منجر به مرگ آن‌ها نیز می‌شود. در نتیجه ایجاد این اختلالات که در نواحی گوناگونی از سیستم عصبی تأثیرگذار است، فرد دچار اختلال و عدم تسلط بر هیجانات و احساسات خود خواهد شد. از طرفی عدم تسلط بر هیجانات و احساسات نیز منجر به بروز حوادث و اتفاقات ناگوار دیگر می‌‍‌گردد.

• تأثیر الکل بر اضطراب:

همان‌طور که پیش‌تر نیز به آن اشاره شد، اگرچه استفاده از الکل منجر به ایجاد سرخوشی و آرامش موقتی خواهد شد اما اگر فرد به این منظور از آن استفاده نماید، پس از محو شدن آثار سرخوشی به دلیل کاهش سطح سروتونین خون، حس اضطراب فرد به شدت تقویت شده و در این مرحله فرد به استفاده بیشتر و طولانی‌تر الکل اقدام می‌نماید. در نتیجه این روند تا بروز آسیب‌های جدی به جسم و روان پیش خواهد رفت.

• ارتباط الکل و وسواس فکری:

وسواس فکری عبارت است از نوعی اختلال روانی که فرد درگیر خود را مجبور به تکرار و رعایت این عادت‌ها می‌داند. حال اینکه خود این وسواس و احساس نگرانی نسب به آن ضمن مصرف الکل شدت یافته و در رفتار فرد نمود بیشتری خواهد یافت که در نتیجه منجر به ایجاد سطح بالاتری از وسواس فکری شده و سایر اختلالات روانی را نیز موجب خواهد شد.

عوارض مشروبات الکلی برای مردان

در این بخش قصد داریم تا عوارض مشروبات الکلی را از دیدگاه مسائل مختص به آقایان بررسی نموده و عوارض الکل بر رابطه جنسی و شایعات موجود در این زمینه را از بین ببریم.

• تأثیر الکل بر عملکرد جنسی مردان:

برخی از آقایان معتقدند که استفاده از الکل قبل از رابطه جنسی در ایجاد نعوظ بهتر و یا افزایش کیفیت رابطه جنسی مؤثر واقع می‌شود، اما آیا این ادعا حقیقت دارد و یا حاصل تلقین شخص است؟ در جواب به این ادعا باید گفت که عکس ادعا بالا در ارتباط با مصرف مشروبات الکلی صادق است. در پی نوشیدن الکل و کم آبی بدن، افزایش آنژیوتانسین و کاهش حجم خون خود موجب ایجاد اختلال در نعوظ شده و ادعا بالا را از نظر علمی رد می‌کند.

از طرفی همان‌طور که پیش‌تر نیز ذکر شد، مصرف الکل خود می‌تواند منجر به بروز اختلال در سیستم عصبی مرکزی شده و پیام‌های ارسالی از مغز به آلت تناسلی را دچار مشکل کند که این دلیلی دیگر بر اثبات عوارض مشروبات الکلی بر رابطه جنسی آقایان است. همچنین استفاده از الکل منجر به بروز اختلال‌هایی در ترشح هورمون تستسترون می‌شود که وظیفه کنترل عملکرد جنسی آقایان را بر عهده دارد.

عوارض مشروبات الکلی برای زنان

در بخش پایانی نوشته به ذکر عوارض مشروبات الکلی مختص بانوان و عوارض مصرف الکل در بارداری خواهیم پرداخت که به دلیل اهمیت ویژه این موضوع یک بخش از مقاله را به آن اختصاص داده‌ایم.

• عوارض مشروبات الکلی در بارداری:

شواهد علمی موجود حاکی از آن هستند که استفاده از الکل برای زنان باردار حتی به مقادیر بسیار اندک قادر است سلامت مادر و جنینی در دوره بارداری را تحت تأثیر قرار داده و آسیب‌های جبران‌ناپذیری از جمله، سقط جنین، سزارین، سندروم مرگ ناگهانی، زایمان زود رس و … را در پی داشته باشد. از این رو در گاهی از اوقات لازم است نوزاد پس از تولد چند هفته در بیمارستان تحت مراقبت‌های ویژه قرار گیرد تا به حالت طبیعی خود بازگردد.

• عوارض الکل بر جنین:

اما جدا از خطرات موجود در حین بارداری، تأثیر الکل بر جنین چه می‌تواند باشد؟ الکل مصرف شده توسط مادر قابلیت انتقال به جنین از طریق بند ناف را دارد و از آنجایی که کبد نوزاد جزء آخرین بخش‌های بدن نوزاد است که شکل می‌گیرد، قابلیت تصفیه الکل انتقال یافته را نداشته و الکل منتقل شده (هرچند در مقادیر اندک) منجر به ایجاد آسیب‌های جدی بر سلامت جنین خواهد شد.

• تأثیر الکل بر قدرت باروری:

علی‌رغم آنکه همچنان مکانیسم دقیق تأثیر الکل بر باروری زنان مشخص نشده است اما نتایج حاصل از تحقیقات بالینی نشان می‌دهد که زنانی که مقادیر بالایی از الکل را استفاده می‌نمایند دارای اختلال‌هایی در دوره‌های قاعدگی بوده و مشکلات مربوط به باروری را تجربه نموده‌اند. علاوه بر این، استفاده از الکل می‌تواند فرایند تخمک‌گذاری را تحت تأثیر قرار داده و در نتیجه منجر به بروز اختلال در روند باروری شود.

ازجمله آسیب‌هایی که الکل به جنین وارد می‌کند می‌توان به، کوچک بودن سر، قد کوتاه‌تر از حد معمول، کندی حافظه، کاهش قدرت درک، اختلال در یادگیری، تأخیر در تکلم، وجود مشکلات بینایی و شنوایی، نارسایی‌های قلبی، ریوی و کلیوی.

مطالب مرتبط:

عوارض مصرف الکل در زمان قاعدگی مصرف الکل در زمان حاملگی چه عوارضی دارد؟ 5 مورد از نشانه های مصرف الکل چیست؟ چگونه بفهمیم شخصی معتاد است؟ عوارض قرص زولپیدم