علائم ترک تریاک در افراد مختلف بسته به مدت زمان استفاده از تریاک و نوع مصرف و همچنین متابولیسم بدن، متفاوت است. هرچه طول دوره مصرف تریاک بیشتر باشد بدن نسبت به قطع مصرف واکنش شدیدتری نشان خواهد داد. بسیار ضروری است که بدانید ترک اعتیاد به تریاک بدون کمک و درمان دارویی امکان‌پذیر نیست. عوارض ترک مواد مخدر به‌قدری سخت و دردناک است که بسیاری از افراد در ابتدای مسیر از ادامه روند سمزدایی منصرف شده و دوباره به مصرف تریاک روی می‌آورند. استعمال مداوم تریاک باعث تغییرات شدید در ترکیب شیمیایی مغز و ایجاد وابستگی به آن می‌شود.
عوارض مصرف تریاک ظرف مدت کوتاهی آشکار می‌شود و مصرف‌کننده برای به‌دست آوردن تعادل و حس سرخوشی، نیازمند به تکرار مصرف است. تمایل به مصرف تریاک روزبه‌روز شدت پیدا می‌کند تا جایی که بیمار برای تهیه این مخدر، دست به هر کاری می‌زند! شیره تریاک عوارض بسیار قوی‌تری نسبت به تریاک خام دارد، چراکه ترکیبات آلکالوئیدی مانند مرفین و کدئین به‌آسانی در آب حل‌شده و شدت اثر بیشتری پیدا می‌کنند.
عوارض کشیدن تریاک با سیخ و وافور یا نگاری (شبیه چپق یا وافور) حدود 30 دقیقه پس از مصرف آشکار می‌شود که شامل:
- سرخوشی و بی‌دردی توأم با رفتارهای غیراخلاقی
- توهم و اختلالات فکری (نشئگی)
البته عوارض یادشده ناشی از دود کردن شیره تریاک است که اثراتی به‌مراتب قوی‌تر از تریاک دارد. با ادامه استعمال تریاک عوارض جسمی و روحی ناشی از اعتیاد افزایش پیدا می‌کند به‌گونه‌ای که فرد دیگر قادر به پنهان کردن اعتیاد خود نیست. در ادامه با عوارض مصرف تریاک و عوارض ترک تریاک به صورت یکباره بیشتر آشنا می‌شویم.
علائم و عوارض کوتاه مدت مصرف تریاک
تریاک به‌شدت اعتیادآور بوده و مقابله با عوارض ناشی از قطع مصرف برای بسیاری از افراد غیرقابل‌تحمل و گاهی غیرممکن است. در قسمت‌های قبل ذکر شد که بیشترین میزان مصرف مواد مخدر در کشور مربوط به تریاک است. باورهای خرافی و غیرعلمی در مورد اثر درمانی تریاک موجب شده تا بسیاری از افراد ندانسته به مصرف این مخدر روی‌آورند که برای ترک باید حتما به بیمارستان ترک اعتیاد معتبر مراجعه شود.
ترکیبات موجود در تریاک (مرفین، کدئین) در مغز، رفتاری مشابه با اندورفین دارند به شکلی که با مسدود کردن گیرنده‌های درد باعث احساس کاذب شادی و آرمش در مصرف‌کننده می‌شوند. عوارض کوتاه مدت مصرف تریاک شامل:
- پایین آمدن سطح توانمندی فرد در انجام وظایف اجتماعی و خانوادگی
- خشکی دهان
- مشکلات گوارشی مانند تهوع و استفراغ
- احساس کرختی در بدن به‌ویژه دست‌وپا
- عدم احساس درد
- انقباضات عضلات صاف بدن و تنگی مردمک چشم
- گُرگرفتگی و برهم خوردن توازن دمایی بدن
لازم به ذکر است، علائم اعتیاد به تریاک یاد شده وابسته به ویژگیهای متابولیسم افراد بوده و از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
عوارض و علائم مصرف بلند مدت تریاک
چنانچه بیمار، مدت‌زمان طولانی به مصرف تریاک مبادرت ورزد، عوارض و نشانه‌های نامطلوب حاصل از اعتیاد با شدت بیشتری ظاهر خواهند شد. به‌طورکلی عوارض مصرف بلند مدت تریاک شامل:
- کاهش اشتها و لاغری شدید
- تیره شدن پوست بدن به‌ویژه لب‌ها
- مشکلات کلیوی، کبدی و ریه
- یبوست به دلیل اختلال کارکرد عضلات دستگاه گوارش
- احساس کرختی و عدم تعادل
- اختلال خواب (تغییر الگوی خواب‌وبیداری)
- ضعف سیستم ایمنی و افزایش آلودگی با بیماری‌های واگیردار مانند ایدز و هپاتیت و …
- ظاهر آشفته و عدم توجه به بهداشت فردی (زمینه‌ساز بیماری‌های مختلف)
- مشکل در تمرکز و عدم توانایی در انجام وظایف روزمره
- انزوا و رفتارهای مشکل‌آفرین (پول قرض کردن و دروغ گفتن برای به‌دست آوردن مواد)
- مصرف زیاد مواد و ایست قلبی
- کاهش بازدهی سلول‌های مغزی به دلیل افت جریان خون
عوارض ترک یکباره تریاک
تحقیقات نشان می‌دهد حدود %50 از آسیب‌های اجتماعی از اعتیاد ناشی می‌شود. اعتیاد یک بیماری جسمی و روحی است که نه تنها مصرف‌کننده بلکه خانواده و تمام افراد در تماس با او را تحت تأثیر قرار می‌دهد. متأسفانه آمارهای قابل‌توجهی مبنی برافزایش میزان اعتیاد در کشور گزارش‌شده است که جمعیت سنی 15 تا 64 سال را در برمی‌گیرد. پایین آمدن سن اعتیاد زنگ خطری است که ضرورت ایجاد برنامه‌های آموزشی برای شناسایی علائم اعتیاد را بیشتر از هر زمان دیگری آشکار می‌کند. همان‌طور که می‌دانید فرآیند ترک اعتیاد شامل سم زدایی مواد مخدر (پاک شدن فیزیکی) و روان‌درمانی است. سمزدایی اولین قدم برای رهایی از مواد مخدر است اما اگر به روشی غیراصولی انجام شود ممکن است به قیمت زندگی بیمار تمام شود. عوارض ترک یکباره تریاک گاهی با بیماری آنفولانزا اشتباه گرفته می‌شود.
اسهال و استفراغ و درد عضلانی شدید از نشانه‌های ترک مواد مخدر است، اسهال و استفراغ باعث کاهش آب بدن و برهم خوردن تعادل الکترولیتی شده که به دنبال آن تغییر ضربان قلب و ایست قلبی رخ می‌دهد. ضروری است که بدانید ترک تریاک و مشتقات آن بدون کمک پزشک امکان‌پذیر نیست. کارآمدترین برنامه ترک اعتیاد باید ضمن پاکسازی فیزیکی، شامل آموزش راه‌کارهای مناسب برای توانمندسازی روحی بیمار به منظور پیشگیری از مصرف مجدد مواد مخدر باشد. کلینیک‌ها و کمپ‌های معتبر ترک اعتیاد با ارائه خدمات جامع پزشکی و روان‌درمانی مسیری آسان و بی‌خطر را برای رهایی از مواد مخدر به ارمغان آورده‌اند. کلینیک تخصصی پیام تندرستی بهترین مرکز ترک تریاک با دارا بودن مجوز رسمی از سوی وزارت بهداشت و همکاری با متخصصان مجرب، آماده ارائه به‌روزترین خدمات پزشکی و روان‌شناختی در زمینه ترک مواد مخدر است.
