عوارض مصرف آلپرازولام در بارداری و شیردهی
آنچه در این مطلب میخوانید:
آلپرازولام نوعی داروی آرامش‌بخش است که عموماً برای تسکین اضطراب و درمان اختلالات خواب مورد استفاده قرار می‌گیرد و در یک نگاه کلی می‌توان گفت که آلپرازولام در دسته داروهای ضد افسردگی قرار دارد.
از نظر علمی این دارو به دسته داروهای با کلاس “بنزودیازپین‌ها” و یا “بنزو” متعلق است. داروهایی که به واسطه فرمولاسیون شیمیایی خاص خود با سرعت بالایی در راستای تحقق هدف درمانی که برای آن تجویز شده‌اند گام برمی‌دارند. یکی از موضوعاتی که لازم است پیش از مصرف داروهای کلاس “بنزو” و به صورت خاص آلپرازولام بدانید، قدرت بالای اعتیادآوری آن‌هاست؛ بنابراین لازم است از استفاده خودسرانه و بدون نسخه از این دارو “جدا” پرهیز شود.
تا حدودی با ترکیبات و عوارض کلی استفاده از داروی آلپرازولام آشنا شدید، حال قصد داریم که در ادامه به اثرات استفاده از آن در دوران بارداری و نیز شیردهی بپردازیم. دورانی که بانوان بنا بر شرایطی که در آن قرار گرفته‌اند حد بالایی از استرس و افسردگی را تجربه می‌کنند که ممکن است جهت تسکین اضطراب و ناراحتی و نگرانی‌های خود از داروهای آرام بخشی همچون آلپرازولام استفاده کنند.
خطرات مصرف آلپرازولام در شیردهی و بارداری
حدود 10 درصد بانوان پس از زایمان اختلالی به نام “اضطراب پس از زایمان” را تجربه می‌کنند. اختلالی که عموما به واسطه نگرانی‌های زیاد مربوط به نوزاد تازه متولدشده ایجاد می‌شود و می‌تواند شدت پیدا کند؛ بنابراین خیلی طبیعی است که بانوان شیرده برای فرار از عوارض متعدد این اختلال (به عنوان مثال بدخوابی و بی‌خوابی) به سمت استفاده از داروهای آرام بخشی همچون آلپرازولام روی بیاورند.
در ادامه قصد داریم به صورت موردی به تعدادی از مهم‌ترین عوارض آلپرازولام در شیردهی اشاره کنیم:
- سر درد و حالت تهوع؛
- کندی و مشکلات حافظه؛
- کاهش توانایی فرد در تمرکز کردن؛
- داشتن احساس گیجی و خواب آلودگی بیش از حد.
تمام آنچه در قسمت بالا به آن اشاره شد، عوارض آلپرازولام در دوران شیردهی برای مادران است اما ممکن است در این بین سؤالاتی مطرح شود که در آن‌ها به صورت خاص درباره عوارض این دارو بر روی سلامت نوزادان بحث می‌شود. سؤالاتی از قبیل:
- آیا استفاده از این داروها و به صورت خاص آلپرازولام در دوران شیردهی ممنوع است؟
- عوارض آلپرازولان بر روی سلامت نوزادان چیست؟
- و …
این موارد، سؤالاتی هستند که ممکن است ذهن مادران را پیش از استفاده از این دارو به خود مشغول کنند.
اثرات آلپرازولام (زاناکس) بر نوزادان
شیر مادری که به استفاده از داروی آلپرازولام روی آورده است بدون شک دارای دزهایی از ترکیبات داروی آلپرازولام (زاناکس) است. ترکیباتی که منجر به اعتیاد پیدا کردن نوزاد او به استفاده از داروهای آرام بخش می‌شوند.
در ادامه به تعدادی از عوارض آلپرازولام (زاناکس) بر نوزادان به صورت فهرست‌وار اشاره شده است:
- بی‌حالی زیاد و تجربه کردن اختلالات خواب به علت بالا رفتن میزان استرس؛
- کاهش محسوس وزن نوزاد به علت بالا رفتن شدت و میزان استرس؛
- افزایش میزان تحریک پذیری در نوزاد.
آنچه در بالا آورده شده است تنها علائم اعتیاد نوزاد به داروی آلپرازولام است. در صورتی که نوزاد بعد از اعتیاد به دارو، آن را دریافت نکند ممکن است علائم ترک مواد مخدر را از خود نشان دهد که به تعدادی از این علائم در ادامه اشاره شده است:
- تجربه بی‌حالی زیاد؛
- مضطرب شدن نوزاد؛
- بروز اختلال در خواب نوزاد؛
- افزایش میزان تحریک پذیری در نوزاد.
مهم‌ترین علامتی که نوزاد در بحث علائم ترک آلپرازولام از خود نشان می‌دهد، گریه‌های ناگهانی و بیش از حد است. لازم به ذکر بوده که یکی از مهم‌ترین عوارض آلپرازولام در شیردهی در صورت مصرف بیش از اندازه مادر، غیرطبیعی شدن ریتم تنفس نوزاد و یا آهسته شدن تنفس اوست. بروز این مسئله که می‌تواند منجر به مرگ نوزاد شود خیلی رایج نیست اما از آن جهت که تهدیدی برای زندگی او به شمار می‌رود لازم است که مهم تلقی شود.
اثرات آلپرازولام (زاناکس) بر نوزادان نارس
همان‌طور که در بحث عوارض آلپرازولام در دوران شیردهی به آن اشاره شد کاهش وزن (به علت افزایش استرس) نوزاد یکی از مشکلاتی است که نباید نسبت به آن بی‌توجه بود. این مسئله در نوزادان نارسی که خود با وزن کم‌تری در مقایسه با سایر هم‌سالان خود متولد می‌شوند، از اهمیت بیشتری برخوردار است چراکه ممکن است مانعی در مقابل رشد جسمی نوزاد ایجاد کند. لازم به ذکر است که چنین نوزادانی عموماً در بحث عوارض به وجود آمده ناشی از مصرف آلپرازولام توسط مادر، نسبت به هم‌سالان خود در وضعیت حادتری قرار دارند. وضعیتی که به واسطه حساسیت بالای نوزادان نارس در مقابل این عوارض، ممکن است تهدیدی برای زندگی آن‌ها باشد.
کنترل مصرف زاناکس در زنان باردار
با توجه به موارد اشاره شده در بحث عوارض آلپرازولام در دوران بارداری و شیردهی، توصیه می‌شود که در کنار استفاده از دارو به رفتار درمانی روی آورده شود. رفتار درمانی ضمن کمک به افراد در کاهش اختلالاتی همچون اضطراب، می‌تواند به صورت چشمگیری در کاهش مصرف داروهای آرام بخش موثر واقع شود.
در ادامه به تعدادی از مواردی که تحت عنوان رفتار درمانی برای مقابله با اضطراب وجود دارند، اشاره شده است:
- گوش دادن به موزیک‌های آرام بخش
- تحرک داشتن
- آرام کرده ذهن با مدیتیشن کردن
- دوش گرفتن
سخن پایانی
آلپرازولام نوعی داروی آرام‌بخش بوده که افراد زیادی برای خلاص شدن از دست اختلال اضطراب و اثراتی که بر روی زندگی آن‌ها دارد (به عنوان مثال :بی‌خواب شدن و یا بدخواب شدن) به سمت استفاده از آن روی می‌آورند. دارویی که به واسطه ترکیبات و فرمولاسیونی که دارد، بسیار اعتیادآور است. بانوان باردار به واسطه شرایطی که پس از زایمان تجربه می‌کنند ممکن است برای کاهش نگرانی‌های خود به استفاده از این دارو روی بیاورند. مسئله‌ای که می‌تواند تهدیدی برای سلامت نوزاد آن‌ها به شمار رود.
اعتیاد نوزاد به مصرف آلپرازولام(زاناکس)، بروز علائم ترک و … همگی نمونه‌‌هایی از عوارض مصرف آلپرازولام در نوزدان هستند. عوارضی که می‌توانند در صورت شدت گرفتن، منجر به مرگ نوزاد شوند. از این رو توصیه می‌شود روش‌های رفتار درمانی همچون: مدیتیشن کردن، گوش دادن به موزیک‌های آرامش‌بخش و … در کنار استفاده از داروهای دیگر برای تسکین اختلال استرس و اضطراب به کار گرفته شود تا به این وسیله، خللی به سلامت نوزاد وارد نشود.
در صورت وابستگی به مصرف زاناکس می توانید با کلینیک پیام تندرستی تماس حاصل فرمایید و به کمک روانشناسان ترک اعتیاد وابستگی خود را کنار بگذارید.
دکتر مسعود جوادی بنیان گذار کلینیک روانپزشکی و ترک اعتیاد پیام تندرستی است که در حوزه وزرات بهداشت، اعتیاد، آموزش پزشکی و درمان سابقه چندین ساله دارد و برای درمان اعتیاد و بیماری های اعصاب و روان خدمات را به صورت شبانه روزی ارائه می دهد
