علائم و عوارض ترک تریاک

بر اساس گزارشات رسمی اعلام شده، تریاک و مشتقات آن ۶۵ درصد از کل مواد مخدر مصرفی در ایران را شامل می‌شود. هر چند از نظر علمی نمی‌توان با اطمینان گفت که سوءمصرف تریاک لزوماً به وابستگی منجر می‌شود، اما ترک تریاک به صورت ناگهانی پس از یک دوره سوءمصرف طولانی مدت یا شدید، می‌تواند موجب بروز عوارض ناراحت کننده شود.

قطع مصرف تریاک تنها عاملی نیست که موجب بروز عوارض ترک یا خماری می‌شود؛ چنانچه فرد تریاک را در دوز بسیار پایینتری مصرف کند، نیز احتمال بروز علائم وجود دارد. چنانچه بدن به تریاک وابسته شده باشد، کاهش دوز مصرف تریاک بروز عوارض ناراحت‌کننده خماری را در پی خواهد داشت.

عوارض ترک تریاک معمولاً در دو مرحله طی فرآیند ترک بروز می‌کند. مرحله اول در آغاز فرآیند ترک است که فرد در این مرحله دچار درد عضلانی، بی‌خوابی، اضطراب، خمیازه کشیدن غیرقابل کنترل، تعریق شدید و آب ریزش چشم می‌شود. به موازات پیشرفت درمان، علائم مرحله دوم شامل دل درد، دل پیچه، حالت تهوع، استفراغ و اسهال شروع می‌شود.

علائم ترک تریاک ظرف چند ساعت پس از آخرین بار مصرف شروع می‌شود و معمولاً تا چند هفته ادامه دارد. شدت و مدت زمان استمرار این علائم تا حد زیادی به مدت زمان مصرف تریاک و دوز مصرف تریاک، پیش از شروع درمان بستگی دارد.

چگونه علائم و عوارض ترک تریاک را کاهش دهیم؟

به منظور کاهش شدت عوارض ترک لازم است که یک دوره سم‌زدایی تحت نظر پزشک انجام شود. تریاک در دوران سم‌زدایی از بدن مصرف‌کننده خارج می‌شود. سم‌زدایی به دو روش سریع و تدریجی انجام می‌شود، در روش تدریجی، دوز مصرف تریاک به مرور کاهش داده می‌شود و اپیوئید (داروی افیونی) دیگری جایگزین تریاک می‌گردد.

عوارض ترک تریاک و شیره

قطع مصرف تریاک موجب بروز عوارضی می‌شود که ممکن است چند روز ادامه داشته باشد. ترک تریاک، اوپیات‌ها و اپیوئیدها منجر به بروز عوارض مشابهی می‌شوند. علائم ناشی از ترک تریاک به شرح زیر است:

• ریزش اشک شدید (لاکریمیشن)
• درد عضلانی
• تعریق
• بی‌خوابی
• حالت تهوع
• دل درد و دل پیچه

شدت علائم ترک تریاک به شدت اختلال سوءمصرف تریاک بستگی دارد. برای مثال بیماران دچار اعتیاد مزمن به تریاک، احتمالاً دوران ترک دردناکتری را نسبت به افرادی که به تازگی به تریاک وابسته شده‌اند، تجربه خواهند کرد.

زمانبندی عوارض ترک تریاک

زمان شروع علائم ترک تریاک غالباً به نوع فرآورده مصرفی مشتق از تریاک بستگی دارد. برای مثال علائم ناشی از ترک اوپیات‌های سریع‌الاثری مانند مورفین، معمولاً شش تا هشت ساعت پس از آخرین بار مصرف بروز می‌یابد.

بالعکس عوارض ناشی از قطع مصرف افیون‌های طولانی اثری مانند متادون، ممکن است تا سه روز پس از آخرین بار مصرف شروع نشود. عوارض مربوط به ترک افیون‌های طولانی اثر، ظرف حدود ۱۰ روز به اوج می‌رسد و ممکن است چند هفته ادامه داشته باشد.

عوارض ترک تریاک در ۲۴ ساعت اول

• بیقراری
• بی‌خوابی
• تعریق شدید
• درد عضلانی
• اضطراب

عوارض ترک تریاک در روزهای دوم تا سوم

• دل درد
• حالت تهوع و استفراغ
• گشاد شدن مردمک‌ها
• بالا رفتن فشار خون
• تپش قلب

عوارض ناشی از قطع مصرف تریاک معمولاً در همان ساعاتی که فرد عادت به مصرف دارد، شروع می‌شود. عوارض اولیه شامل عوارضی جسمی است که ممکن است به مشکلات روانی مانند اضطراب نیز منجر شود. عوارض شدیدتر مانند استفراغ چند روز پس از آخرین مصرف بروز می‌کند.

ولع و میل شدید و غیرقابل کنترل به مصرف مشتقات تریاک می‌تواند هفته‌ها، ماه‌ها یا حتی سال‌ها ادامه داشته باشد. بیماران وابسته به تریاک، حتی پس از قطع علائم، در برابر محرک‌هایی که موجب ولع مصرف می‌شود، آسیب‌پذیرند.

آیا ممکن است فردی به دلیل قطع مصرف تریاک و عوارض ناشی از آن بمیرد؟

هر چند عوارض ترک تریاک آزاردهنده است، اما بر اساس گزارش کتابخانه ملی پزشکی آمریکا، عوارض ناشی از قطع مصرف تریاک، اوپیات‌ها و اپیوئیدها به تنهایی و بدون بیماری های زمینه‌ای، به ندرت کشنده است.

بسیاری از مصرف‌کنندگانی که با علائم ترک تریاک، اوپیات‌ها و اپیوئیدها دست و پنجه نرم می‌کنند، از ولع شدید برای مصرف مواد رنج می‌برند و ممکن است به امید تسکین علائم به مشتقات تریاک پناه ببرند. اما شروع مجدد مصرف تریاک خطر اوردوز را افزایش می‌دهد و اگر اوردوز به موقع درمان نشود، ممکن است جان بیمار به خطر افتد.

خطرات ترک تریاک به روش سریع یا یابویی

ترک تریاک به روش سریع یا یابویی، علاوه بر افزایش خطر اوردوز، احتمال بروز عوارض متعدد دیگر را بالا می‌برد. برای مثال استفراغ یکی از علائم شایع ترک تریاک است؛ چنانچه فرد به شدت استفراغ کند، ممکن است بخشی از محتویات معده تصادفاً وارد ریه شود؛ این اختلال که به آسپیراسیون ریوی موسوم است، با احساس درد در قفسه سینه، خفگی یا ذات‌الریه همراه است.

مدیریت عوارض ترک تریاک بدون بهره‌گیری از درمان تخصصی دشوار است. درمان تخصصی، در بسیاری از مراکز ترک اعتیاد به منظور مدیریت بهتر این اختلال به بیماران ارائه می‌شود.

روش‌ها و راهکارهای مؤثر در درمان عوارض ترک تریاک

در کلینیک پیام تندرستی درمان کامل عوارض ترک تریاک شامل سم‌زدایی و مشاوره، به منظور غلبه بر وابستگی جسمی و روانی ناشی از سوءمصرف تریاک انجام می‌شود. پزشک در ابتدا بیمار را معاینه می‌کند تا وضعیت سلامت عمومی وی را بررسی کند، همچنین در ارزیابی اولیه سوالاتی از بیمار پرسیده می‌شود تا مشخص شود که آیا ماده مخدر یا داروی دیگری را به جز تریاک مصرف می‌کند یا خیر.

بیمار پس از اتمام معاینه و ارزیابی، به مدت ۲۴ ساعت تحت نظر پزشک قرار می‌گیرد و در صورت لزوم، داروهایی را به منظور تثبیت وضعیت شیمیایی بدن دریافت می‌کند. درمان سم‌زدایی پس از اتمام دوره معاینه و ارزیابی پزشکی، به یکی از دو روش سریع یا تدریجی شروع می‌شود.

سم‌زدایی سریع (UROD)، روشی سریع و موثر برای ترک تریاک است و بیماران در این روش تقریباً اکثر عوارض ترک تریاک را احساس نمی‌کنند. بیمار به مدت یک تا دو ساعت بیهوش می‌شود و تریاک در این مدت از گیرنده‌های مواد مخدر مغز و ستون فقرات زدوده می‌شود. بنابراین وقتی بیمار به هوش می‌آید، دیگر عمده اثرات وابستگی جسمی وجود نخواهد داشت، در نتیجه بیمار دچار عوارض معدودی می‌شود و علائم بروز یافته را نیز به صورت خفیف تجربه می‌کند.

برای اطلاع از نحوه درمان و رهایی از علائم و عوارض ترک تریاک و روش های سم زدایی با مشاورین ما در کلینیک پیام تندرستی از طریق شماره 41 22 22 22 – 021 تماس بگیرید.

نویسنده پیام تندرستی